Door: Esther Hulst

We komen ze steeds vaker tegen: losgeslagen klassen. Heftig klinkt dat, he? Het lijkt zelfs een beetje overdreven, maar sommige klassen zijn echt losgeslagen. Luisteren naar niemand, onveilige sfeer, weinig tot geen sociale cohesie, onaardig tegen elkaar. Dan denk je misschien: dat zal wel een rot school zijn, waar de de sfeer altijd al slecht was. Maar…. de meeste scholen waar wij komen zijn super leuk met leraren die betrokken zijn en keihard werken, het beste willen voor hun leerlingen.

Toch komen wij ze op heel veel scholen tegen: leerlingen die los van elkaar echt lief, betrokken en sociaal zijn, maar als klas niet te hanteren. Het gaat vaak om de 2e en 3e klas van het VO en de groep 4 van het PO. Normaal gesproken weten leerlingen in groep 4 heel goed wat er wel en niet kan en wat er van hen verwacht wordt. Ze zijn kleuter af en hebben in groep 3 al geleerd dat er gewerkt wordt in de klas. De groepsdynamiek is over het algemeen ook al duidelijk. Datzelfde geldt voor de 2e en 3e klas van het VO. Ze zitten al 2 jaar bij elkaar in de klas en kennen de geschreven en ongeschreven regels binnen een school.

Deze kinderen hebben de afgelopen jaren van lockdown naar lockdown geleefd. Ze hebben twee jaar aan sociale interactie gemist. Daardoor hebben ze niet op een natuurlijke manier afgeleerd wat ongewenst is. We kunnen het ze eigenlijk niet kwalijk nemen, ze missen gewoon een deel van hun ontwikkeling. En dat is niemands schuld, maar het is wel aan de hand.

Er wordt steeds over leerachterstanden gepraat, maar ik denk dat het tijd is om het over een ontwikkelingsachterstand te hebben. Deze leerlingen moeten weer leren wat gewenst en ongewenst gedrag is. Niet alleen om het leven van docenten makkelijker te maken en om hun werkdruk niet nog meer te verhogen. Ze hebben het al druk genoeg. Maar vooral ook voor henzelf. De rest van hun leven zullen ze te maken hebben met ongeschreven regels en als je nooit hebt geleerd deze te lezen en begrijpen….

Ik zal een voorbeeld geven van wat ik bedoel: laatst waren we op een Praktijkonderwijs School waar we al vaker zijn geweest. Ik speelde daar zelf. Ik houd enorm van Praktijkonderwijs omdat de leerlingen, over het algemeen, zo super eerlijk zijn en zonder filter helemaal meeleven. Ik geniet altijd enorm van die oprechte en directe eerlijkheid.

We begonnen aan de voorstelling en het was niet helemaal stil. Dat gebeurt vaker dacht ik, maar gedurende de eerste scenes werd het niet stiller. Sterker nog, het werd rumoerig en rumoeriger. Tot het punt waarop Robbie de voorstelling stillegde. Daar zaten we dan. We hebben wel eerder een voorstelling stilgelegd omdat de leerlingen druk zijn. De leerlingen zijn dan onder de indruk van de onderbreking en snappen dat ze echt wat stiller moeten zijn en dat wij alles kunnen horen wat zij zeggen. Daarna kunnen we verder. Maar nu was niemand onder de indruk. De sfeer was meer: “Yes, stoppen jullie dan?” Dit was me in al die jaren nog nooit gebeurd. Wat nu?

Uiteindelijk hebben we na overleg met de docenten de voorstelling voortgezet met de duidelijke instructie voor de leerlingen, dat als ze eruit gestuurd werden, ze deze 2 lesuren moesten nablijven. Dit hadden we echt nog nooit gedaan. In normale omstandigheden vind ik dit een wel heel heftige maatregel.

Met licht samengeknepen billen vervolgden we de voorstelling. En wat schets onze verbazing: deze leerlingen kunnen zich wel gedragen, heel goed zelfs. Ze leefden helemaal mee met de personages en in het nagesprek waren ze super betrokken en eerlijk. Kortom ze deden goed mee en waren stuk voor stuk lieve leerlingen. Ze hadden gewoon nog niet geleerd hoe je je gedraagt tijdens een voorstelling.

Zo heb ik nog veel meer voorbeelden van klassen waar we niet alleen moeten werken aan de leerachterstand maar vooral aan de sociaal-emotionele achterstand, die ze door corona hebben opgelopen.

Ook daarvoor kun je als school de NPO-gelden inzetten. Cultuuronderwijs biedt een uitgelezen kans om tijdens het maken van theater, dans of film te werken aan deze ontwikkelingsgebieden, die juist nu zoveel aandacht verdienen. Met Traject C kunnen we daar goed bij helpen. De inhoud van de lessen kan namelijk afgestemd worden op specifieke secundaire doelen. De lessen blijven net zo leuk én er wordt gewerkt aan speciale aandachtsgebieden in een klas zoals weerbaarheid, sociale cohesie, veerkracht, veiligheid, samenwerken en reflectie. Zet je NPO-gelden dus niet alleen in voor leerachterstanden, maar vooral ook op ontwikkelingsachterstanden op sociaal-emotioneel vlak.