Door: David Meijer

Als we het hebben over generaties, dan hebben we het over groepen mensen die in een bepaalde tijd zijn geboren. Deze mensen zijn deels een product van het tijdsgewricht waarin men is opgegroeid. Dit tijdsgewricht kenmerkt zich onder andere door een sociaal-economisch klimaat en een maatschappelijk-politiek systeem die beide deels doorwerken in opvattingen over onderwijs en opvoedingsstijl. Zo’n tijdsgewricht brengt voordelen en nadelen met zich mee.

Ik ga jullie een voorbeeld geven en… ik zeg het maar van te voren, ik ga daarbij ook even ontzettend generaliseren. En ja, dit is een disclaimer. En een disclaimer is een soort joker, een vrijstelling of immuniteitsmunt voor het geval je gecanceld dreigt te worden. Dus je kan achteraf niet naar mij toe komen met klachten, want ik heb het van te voren gezegd.

De Babyboomer. Babyboomers zijn een enorme grote groep mensen die vlak na de tweede wereldoorlog geboren zijn: ‘Iedereen was blij, de oorlog was voorbij, het is tijd voor vrijerij’. Deze mensen groeide op in een tijd van wederopbouw en ongekende welvaart. Babyboomers hebben veel maatschappelijke vernieuwing gebracht. Ze deden veel aan zelfontplooiing en hadden een vrije moraal. Ze stonden aan de wieg van de jongerencultuur in de bewogen sixties en seventies. Het is een generatie die zich vrijvocht en ‘andere manieren’ van leven zocht en ontdekte. Denk aan linkse protesten, nieuwe muziekvormen, flower power, kerkelijke ontzuiling en… vrouwenemancipatie. Hup Joke Smit!

Dan nu de nadelen: het zijn er veel. De babyboomers zijn inmiddels wat ouder, maar zo eigenwijs als een puber. Ze kloppen zich met regelmaat op de borst: ’wij hebben de wereld opgebouwd’. Ze denken allemaal verstand te hebben van wat goede muziek is, zie de top 100 van de Top2000. Ze bezitten alle huizen, plegen roofbouw op de gezondheidszorg en hebben met al hun vooruitgang het klimaat voor toekomstige generaties vernacheld.

Zoals ik al zei, ik generaliseer even. Maar het ding is: al deze voor- en nadelen zien we pas achteraf. Volgens de Hongaars-Duitse socioloog Karl Mannheim zijn de eerste indrukken van de wereld als jongvolwassene een startpunt voor toekomstige ervaringen. En die toekomstige ervaringen tekenen vervolgens weer de wereld.

Het is dus nogal belangrijk wat je jongeren meegeeft. Niet voor de wereld zoals die nu is, maar voor de wereld zoals die is over 15 jaar.

Het is nu 2023. We gaan even 15 jaar terug, naar 2008. De tweede generatie iPhone kwam uit. We hadden het Kabinet Balkende 4 met het CDA, de PvdA en de Christen Unie. Wilders zet zijn film Fitna op Youtube. Hij was eigenlijk de allereerste vlogger van Nederland. Best verkochte album: Back to black van Amy Winehouse. Best bezochte film: the Dark Knight met hoofdrol speler Heath Ledger. Joram van der Sloot wordt ontmaskerd door Peter R. de Vries voor de moord op Natalee Holloway en Pauw en Witteman hebben samen nog een praatprogramma. De Bitcoin wordt geboren en is op dat moment nog 0,01 dollarcent waard. Een doosje verse scharreleieren kost €1,70. Er ontstaat een wereldwijde kredietcrisis. De huizenmarkt stort compleet in. Mensen krijgen hun huizen niet verkocht. Hierdoor dalen de prijzen en veel huizen komen onder water te staan. Barack Obama wordt de eerste zwarte president van Amerika en Rusland wint het Eurovisiesongfestival. Sommige hebben een MySpace pagina maar de meeste mensen hebben Hyves, een soort voorloper van Social Media waar veel mensen hun oude schoolliefde opzoeken met als resultaat een piek in het aantal echtscheidingen. Echte Social Media zoals we die nu kennen bestaan eigenlijk nog niet. Die komen pas op in 2009 met een social media-kanaal dat nu alleen nog door de Boomers wordt gebruikt: Facebook. De kredietcrisis werkt wereldwijd door en we belanden in een recessie met als gevolg niet veel later enorme bezuinigingen. Er gebeurde alleen al in 2008 best wel wat grote dingen. Maar sinds 2008 is er nog veel méér veranderd in de wereld.

Een belangrijke vraag: wisten wij in 2008 hoe de wereld er nu uit zou zien? Er is nu geen huis te krijgen en de de huizenprijzen zijn inmiddels ruim verdubbeld. Social Media zijn compleet vervlochten met de maatschappij. AI neemt langzaam de wereld over. We zitten in een klimaatcrisis, overal breken oorlogen uit. Een doosje verse scharreleieren kost 3,99. En de bitcoin staat inmiddels op 38 duizend dollar.

Het antwoord: we wisten het niet. Maar hoe voeden we onze kinderen dan op? In voor wat voor wereld? Wat is een goede basis? Wat geven we onze kinderen in hun ontwikkeling mee, zodat ze zich later staande kunnen houden?

Ik denk dat het in ieder geval heel belangrijk is dat we kinderen leren omgaan met elkaar. Dat we proberen hun empatisch vermogen te vergroten en dat we helpen richting te geven aan hun moreel kompas. Mensen zijn in oorsprong sociale wezens en we zitten hier met elkaar op een draaiend groen bolletje in een onmetelijk groot heelal. Of, mocht je een Flat-earther zijn, een platte schijf onder een koepel van glas. We zijn er in ieder geval met elkaar.

Deze wereld en de tijd waarin we nu leven, proberen jongeren te begrijpen, te vatten, te verwerken. Daar voelen ze dingen bij, daar vinden ze wat van. Die wereld verwacht wat van ze en waar moeten ze aan voldoen? Hier hebben jongeren uitlaatkleppen voor nodig. Manieren om hun positie ten opzichte van de de wereld te duiden. En dáár is cultuur voor én cultuuronderwijs.

Muziek, poëzie, verhalen, theater, dans, beeldende kunst. Daar is cultuureducatie voor. Via cultuureducatie leren jongeren en kinderen te reflecteren op de wereld om er vervolgens iets moois van te kunnen maken: presentaties, solo’s, voorstellingen. Iets wat raakt, iets wat verwondert, iets wat onze ogen opent. Zij zijn ons moraal kompas van de toekomst.

En je ziet het terug…. Want wie zijn die mensen die voor een beter klimaat zich vastlijmen aan de straat of op de A12 zitten? Bekijk de foto’s maar, het zijn oud-leerlingen. En ook wel een andere hoor, maar het zijn jongeren die met een open blik om zich heen kijken en naar elkaar.

Mensen die willen samenwerken en verbinding zoeken. Mensen die het beter willen voor iedereen en niet voor een select clubje insiders. Nogmaals: hoe kunnen we deze jongeren helpen in hun ontwikkeling? Dat kan door middel van cultuuronderwijs. En dat moet meer. En vooral niet minder. En niet alleen voor hen die ervoor kiezen. We moeten het aanbieden aan hen allemaal. Gewoon, als basis in hun ontwikkeling. Net als gezonde voeding en goede beweging. Als sport voor het hoofd en het hart.

Dus voor de mensen die woensdag gaan stemmen: Ik maak het makkelijk. Er zijn maar 3 partijen die volgens hun partijprogramma níet op cultuur willen bezuinigen en er zelfs meer geld voor vrij maken. Dat zijn D66, PvdA/Groenlinks combi en de Partij voor de Dieren.