Meimaand

Door: Anouk Briefjes

Eind jaren tachtig. Het is vier mei. Het is zo’n dag dat het overdag al warm is en dat wanneer de avond valt het op slag koud is met veel wind. Ik ben een jaar of zeven, een dromer en draag waarschijnlijk een roze jurk. Door de dorpsstraat lopen we met een grote stoet mensen in stilte richting de begraafplaats. Daar is de dodenherdenking. Volgens mij staan we bij een paar graven waar oorlogsslachtoffers liggen. De twee minuten stilte maken diepe indruk op me. Voor mijn gevoel zijn zelfs, heel even, de vogels stil en hoor je alleen de bladeren ritselen in de hoge bomen. Totdat de stilte wordt doorbroken door het taptoe signaal van de trompettist.

Nu nog steeds maakt het indruk, de dodenherdenking, misschien zelfs nog meer dan toen. Een paar jaar geleden speelde ik in Zweden de voorstelling ‘Railroad’, een toneelstuk over een joods gezin dat wordt opgepakt en op een goederentrein wordt gezet tegenover een nazi gezin dat vlucht voor een oorlog die ze lijken te verliezen en hun hachje willen redden. Ik speelde de joodse moeder en ben me meer gaan realiseren over mijn eigen verbondenheid met de oorlog. Mijn moeder is van ’44 en mijn opa had op het moment dat ze werd geboren vier onderduikers in huis. Op een dag stond er een man voor zijn neus op zijn werk bij de gemeente. Die zei dat hij geloofde dat hij nu maar eens moet gaan onderduiken en vroeg mijn opa of hij hem kon helpen. Waarop mijn opa zei: ‘Kom maar bij mij.’ Deze man was David de Miranda die gelukkig zijn vrouw en kinderen al veilig heeft weten te stellen. Mijn moeder heeft het nu nog altijd over ‘ome Henri die eigenlijk David heette’.

Hoe meer ik hierover spreek met mijn moeder en oom, hoe meer ik denk dat ik hier wat mee moet doen. Inmiddels ben ik bezig met een monoloog/theatervoorstelling. De vorm, hoe en wat dat weet ik nog niet. Maar dit verhaal mag niet verloren gaan. We mogen niet vergeten wat er toen allemaal gebeurd is. Verhalen zorgen er volgens mij voor dat we onszelf een beetje kunnen helen en hopelijk ook dat we de wereld iets beter en mooier kunnen maken. Ik blijf toch een dromer.