Onbewust, onbekwaam

Door: Martijn Huitema

Van de vier fasen die zich volgens Maslow in een leerproces onderscheiden (onbewust, onbekwaam - bewust, onbekwaam - bewust, bekwaam - onbewust, bekwaam) is die eerste toch de meest fijne. Onbewust, onbekwaam: niet alleen het comfort van het niet weten en het niet weten dat je het niet weet, niet alleen de veiligheid, of het gemak, maar vooral de grenzeloze mogelijkheden maken deze fase subliem.

Afgelopen week zat ik in een klaslokaal in Papendrecht. Met TheaterChallenge deden we een workshopdag op een middelbare school. In mijn workshop mogen de leerlingen een gedeelte van de soundtrack maken onder een scène uit een bond film. We maken de geluidseffecten, we zoeken de juiste muziek en synchroniseren de acteurs na. Telkens als de groep met een stukje tekst kwam en één van de leerlingen naar de microfoon kwam om het in te spreken kon ik mijn lachen nauwelijks inhouden. Na de tweede keer legde ik uit dat het echt niet aan hen lag: ik had daags tevoren de show van Patrick Laureij gekeken. Die komische kickbokser met dat knotje op z’n hoofd. In een plat Rotterdams accent legt hij zijn kijk op alledaagse situaties uit. Met datzelfde platte Rotterdamse accent stonden de leerlingen voor de microfoon. Ineens sprak James Bond dus als Patrick Laureij. U kunt zich mijn lach voorstellen.

De leerlingen niet. Zelfs niet na bovenstaande uitleg. Zelfs niet na een youtube filmpje van Patrick.

Leerlinge 1: Maar meneer (plat Rotterdams): zo praat ik echt niet.

Leerling 2: zeg dat nou nog eens?

Leerlinge 1: Wat? Echt niet hoor, die man lijkt wel een boer.

Leerling 2: ik snap wel wat u bedoelt meneer!

Leerlinge 1: Oh wacht, nu hoor ik het ook bij jou…

Wat zou het toch heerlijk zijn als je net als deze leerlingen je niet bewust zou hoeven zijn van het feit dat je zo’n mooi Rotterdams accent hebt. En wat is dat voor geks dat wij onderwijzers constant, onbewust bekwaam als we zijn, de neiging hebben om iemand een fase verder te helpen? Dat heeft Maslow vast niet bedoeld toe ‘ie zijn theorie aan het licht bracht. Of nou ja: niet bewust in ieder geval…