Subtekst

Door: David Meijer

Sinds 2008 reis ik door het land met mijn cabaretgroep Oeloek en ben ik artistiek leider van de Theaterklas van het Amsterdams Lyceum, een drie jarige theateropleiding binnen een middelbare school. Bij Oeloek sta ik zelf op de planken, bij de Theaterklas doen mijn leerlingen dat. Spelen en lesgeven. Ik hou van beide evenveel. De spanning van het spelen voor publiek, de reacties en de waardering, is prachtig. Het geeft me energie en het ‘besluit’ van het publiek om mee te gaan in mijn absurde en rare verzinsels is magisch. Het lesgeven voelt meer als een cadeau. Het voelt als een voorrecht om het te mogen doen. In drie jaar tijd maken mijn leerlingen een enorme ontwikkeling door en ik ‘mag’ daar bij zijn. En het gaat veel verder dan alleen acteren. Cultuur onderwijs is van essentieel belang voor de ontwikkeling van een kind.

Wij mensen hebben de natuurlijke neiging om ons te uiten naar aanleiding van wat we zien, ruiken, horen, voelen, proeven, meemaken, herinneren. We willen het verklaren, begrijpen, we willen het delen. De drang om iets te moeten doen met alles wat er om ons heen gebeurt, is niet te stoppen. In eerste instantie doen we dat met tekst. We praten met elkaar. En hoe mooi is het moment als een baby zijn of haar eerste woordje zegt? Maar niet alles valt met tekst uit te leggen. Bijna niets wat je zegt, is exact dat wat je bedoelt. Daarom maken we zoveel gebruik van voorbeelden en vergelijkingen. Alleen de toon al kan het tegenovergestelde impliceren van wat je feitelijk zegt. Meestal gaat het over de subtekst. En dat wat we niet af kunnen handelen met een gesprekje, daarvan maken we bijvoorbeeld een ritueel. Met gebruiken. Zang. En dans. Of een muziekstuk. Of een schilderij. Of een foto. Of een film. Of een beeldhouwwerk. Of een gedicht. Of een feng shui tuinontwerp. Of een politiek toneelstuk. Of een tatoeage. Of een computerspel. Of een boek. Of een educatief televisie programma over gezond eten. Of een verkeersbord…

Het zijn allemaal verschillende vormen en uitingen om ergens betekenis aan te geven. En we moeten ermee in aanraking blijven komen en ermee blijven worden geconfronteerd. En als we daar op jonge leeftijd niet de handvatten voor aangereikt krijgen, gaan we elkaar uiteindelijk steeds minder begrijpen. En het gevoel dat er dan ontstaat kennen we in het klein allemaal: de situatie waarin iedereen doodstil naar je kijkt terwijl jij je grapje probeert uit te leggen.

Cultuuronderwijs is geen urenvulling of vermaak. Het is geen zoektocht naar nieuwe dans- of acteertalenten. Het is werken aan je sociale en emotionele ontwikkeling, je creativiteit en je expressie. Het is essentieel voor je ontwikkeling als mens. En het hoort er net zo bij als welk ander vak dan ook.

Kijk, wij mensen zijn gewoon eigenlijk niet zo direct. De directe vorm is te hard, kent te weinig nuance en er is geen ruimte voor emotie. We communiceren via via. We verpakken en abstraheren, in de hoop dat de ander er uithaalt wat jij bedoelt. En ik hoop dat het me met dit verhaal is gelukt.